Hüseyin ÖZKÖK
Ülkelerin kupa organizasyonları ülkelerin tüm takımlarını aynı platformda buluşturan geleneksel turnuvalardır. Öyle ki dünyanın ilk futbol organizasyonu bir kupa turnuvası olan İngiltere FA Cup’tır. Ben kişisel olarak kupa organizasyonlarına çok değer veren biriyim. Çünkü kupa müsabakaları her ülkenin futbol kültürüne çok önemli katkılar sağlar. Orta ve küçük ölçekli takımların izlenmesine olanak sağladığı gibi büyük takımların daha orta ve küçük ölçekli takımlarla oynamasına olanak verir. Yani kupa sosyal sorumluluk yanı olan da bir organizasyondur.
Büyük takımlar da artık deplasmana da gidecekler
Tabi Türkiye’de bunun tam olarak böyle olduğu söylenemez. Türkiye’de uzun süreden beri büyük kulüpleri kayıran bir kupa düzeni hakim. Büyük takımlar beş tur sonra turnuvaya dahil olurken önceki statüde hem seri başı oluyor hem de kendi sahalarında maç yapma hakkına sahip oluyorlardı. Neyse ki yeni kupa statüsünde en azından bu kaldırıldı ve seri başı takımın kendi sahasında oynamasının önüne geçilerek oynanacak sahanın kura ile belirlenmesine karar verildi. Bu bağlamda grup maçlarında da büyük takımlar da artık deplasmana da gidecekler.
Almanya – Türkiye kıyaslaması
Örneğin Almanya’da Bayern Münih, Dortmund gibi dev takımlar dahi alt lig takımlarıyla deplasmanda ilk turdan itibaren karşılaşırken, bizde bu sezonki statüye göre 5 takım 5. Turdan sonra doğrudan grup müsabakalarına katılacaklar. Bu beş takımın tam 5 tur sonra 6. aşamada kupaya katılmasının adil olduğunu düşünmüyorum.
Rekabete de zarar verecek
Diğer yandan Ziraat Türkiye Kupası’nda 5. Tur maçları öncesinde Fenerbahçe’den sonra Kasımpaşa da kupaya katılmayacağını TFF’ye bildirdi. Öncelikle söylemek gerekirse resmi bir turnuvaya katılmamanın sporun, futbolun ve rekabetin ruhuna zarar vereceğini düşünüyorum. Özellikle milyonlarca taraftarı olan “formamızı assak oynar” diyen büyük kulüplerin böyle bir hakkı olamaz. Türkiye’de ekonomik koşulların ağırlığı ve kupadan fazla gelir elde edilememesi de bana göre argüman olarak kullanılamaz. Çünkü dünyanın hiçbir yerinde böyle bir şey söz konusu değil. Kupa’ya katılmamanın sportif rekabete de zarar vereceğini ve bazı zararları olacağını da düşünüyorum.
Statüde katılmamayla ilgili düzenleme yok
Türkiye Kupası Statüsünde kupaya katılmamakla ilgili bir düzenleme yok. Şu andaki düzenleme yalnızca maça çıkmama durumunda nasıl bir yaptırım uygulanacağını belirtiyor.
Statünün 11. Maddesi olan Sair Hükümler 1. Fıkrada yer alan metin şu şekilde. “Türkiye Kupası müsabakalarında yer almaya hak kazanmasına rağmen müsabakada yer almayan kulüp hakkında, hükmen mağlubiyet kararı verilmekle birlikte o sezonki Türkiye Kupası müsabakalarından ihraç edilir ve takip eden sezonda Türkiye Kupası’nda yer alamaz. Ayrıca, Türkiye Kupası’nın ticari haklarından elde edilen gelirlerin dağıtımına ilişkin olarak hiçbir talepte bulunamaz ve bununla birlikte müsabakaya katılmayan kulüpler, bu sebeple TFF’nin uğrayacağı tüm zararı karşılamakla yükümlüdürler.”
Kupada maça çıkmayan takımlara para cezası
Yani statüye göre Fenerbahçe ve Kasımpaşa teknik olarak kupaya katılmak zorundalar. Hatta ancak sadece maç günü sahaya çıkmayabilirler. Çünkü Türkiye Kupası statüsünde kupaya katılamama ile ilgili bir madde bulunmuyor. İki kulüp ancak oynanması gereken maça çıkmamaları durumunda statünün yukarıda belirttiğim maddesine göre bir yaptırıma maruz kalırlar. Ayrıca TFF ile kupa yayıncısı arasında imzalanan Türkiye Kupası yayın sözleşmesindeki anlaşmaya göre kupada maça çıkmayan büyük takımların 10 milyon diğer takımların 5 milyon TL ceza ödemesi gerekiyor.
Diğer takımlar mağdur olacaklar
Kasımpaşa kupanın 5. Turunda deplasmanda Gençlerbirliği ile karşılaşacak. Yani Kasımpaşa maça çıkmazsa statüde yazan madde üzerinden bir ceza alır ve kupadan elenir. Ama iş Fenerbahçe’ye gelince daha problemli bir hal alıyor. Fenerbahçe bu sezon uygulanacak grup maçlarına doğrudan katılım hakkına sahip. Ancak altılı dört grupta oynanacak maçlarda gruptaki takımların hepsi, bu sezon Avrupa kupalarında olduğu gibi, birbiriyle karşılaşmayacak. Kupaya katılmama gibi bir durum söz konusu olamayacağına göre Fenerbahçe’nin gruplara dahil edilmesi gerekiyor. Ancak sarı lacivertliler maça çıkmazsa, kurada Fenerbahçe ile eşleşecek takımlar oynamadan 3 puan alırken gruptaki sarı lacivertlilerle eşleşmeyen diğer takımlar mağdur olacaklar.
Haksız bir avantaj
Bir başka sakınca ise takımlara ciddi bir yaptırım olmadan kupaya katılmama izni vermek bundan sonraki yıllarda her kulübe keyfi olarak kupaya katılmama yolunu açar. Ayrıca bu ligdeki rekabete de zarar veren bir unsur olur. Çünkü o takımlar rakipleri kupada oynarken sakatlık ve seyahatlerden kurtularak lig için haksız bir avantaj sağlarlar. Bu kulüpler açısından da kupaya katılmamak belirli olumsuzluklara da neden olabilir. Örneğin takımlar lig ve Avrupa’da çok şans veremedikleri oyunculara kupada forma verme fırsatı elde ederken, belirli bir maç sayısına ulaşan oyuncuya yapılacak bonus ödemeleri için bu tip sözleşmeye sahip oyuncuların aleyhine bir durum ortaya çıkartabilir.
TFF, ciddi yaptırımlar getirmeli
Ayrıca Türkiye Kupası’nı kazanan takımın Avrupa Ligi lig aşaması öncesindeki play off turuna katılma hakkı elde ettiği de unutulmamalı. Türkiye Futbol Federasyonu’nun önümüzdeki sezon kupa statüsünü mutlaka düzenleyerek kupaya katılmayanlarda puan silme cezası dahil ciddi yaptırımlar getirmesi gerektiği düşüncesindeyim.
